Làm thế nào để chọn được Pep, thay vì Ten Hag?

Vài ngày trước, tờ The Athletic đặt ra một vấn đề hết sức thú vị: có cách nào để định lượng được một HLV "giỏi", theo đúng nghĩa của từ này, hay không?

1. Tờ báo dẫn ra một trường hợp điển hình: Andre Villas-Boas, người trước đó đã vô cùng thành công với Porto dù mới 33 tuổi. Chelsea đã chi một số tiền kỷ lục hơn một thập kỷ trước (13 triệu bảng Anh, khoảng 15 triệu euro) để đưa ông về, và nhìn vào khuôn mặt sáng sủa, tự tin, cùng bảng thành tích không kém gì Jose Mourinho trước kia, rất ít người nghi ngờ về khả năng thành công của Villas-Boas.

Nhưng đấy lại được xem như một trong những thất bại khó hiểu nhất trong lịch sử tuyển tướng của CLB áo xanh. Villas-Boas ra đi không kèn trống sau 8 tháng tại vị, và kể từ đó, HLV này trải qua một chuỗi sa thải liên hoàn xác nhận rằng cuối cùng thì ông chỉ là một hiện tượng nhất thời. Một sự hiểu lầm trầm trọng về tiềm năng.

Và tần suất các HLV lương cao nhưng phải ra đi không kèn trống chỉ sau quãng thời gian cầm quân ngắn ngủi ngày càng gia tăng trong vài năm trở lại đây: Adi Hutter (7,5 triệu euro cho một mùa tệ hại ở Monchengladbach), Julian Nagelsmann (25 triệu euro cho 19 tháng ở Bayern), hay mới nhất là trường hợp của Graham Potter (bị Chelsea sa thải chỉ sau 7 tháng làm việc) và rất có thể trong tương lai là Thomas Tuchel (khiến Bayern giương cờ trắng trong cuộc đua Bundesliga mùa này).

Và các lựa chọn HLV dựa trên sự thể hiện trong quá khứ giống như việc tung xúc xắc vậy. Khi Chelsea chi 21,5 triệu bảng để ký hợp đồng với Graham Potter, ông vừa trải qua 7 năm vô cùng thành công với đội bóng tầm trung Brighton, với một phong cách chơi bóng đặc trưng. Nhưng bảy tháng ở London chỉ toàn là nỗi thất vọng.

Ngược lại, Brighton đã ký hợp đồng với Robert De Zerbi dù mùa giải gần nhất của ông tại Sassuolo chỉ đạt mức trung bình so với tiềm năng của đội bóng. Trước đó, De Zerbi đã trải qua một nhiệm kỳ tuyệt vời ở Shakhtar Donetsk, nhưng không có tín hiệu gì cho thấy mùa giải đầu tiên của ông tại Brighton sẽ là mủa giải thành công bậc nhất trong lịch sử CLB, với vị trí thứ 6 ở Premier League.

2. Và cũng không cần phải nhìn đâu xa: người hâm mộ Việt Nam hẳn còn nhớ khi chúng ta đón HLV Park Hang Seo vào năm 2017 thay HLV Nguyễn Hữu Thắng, không ai kỳ vọng gì nhiều. Nhưng đây lại là nhà cầm quân thành công nhất trong lịch sử bóng đá Việt Nam.

Khi chúng ta trống giong cờ mở đón ông Philippe Troussier, người có bản lý lịch hoành tráng nhất trong lịch sử bóng đá Việt Nam, thì thất bại lại đến ngay lập tức, theo cách nặng nề nhất có thể.

Chìa khóa nằm ở đâu? Liệu có một cách nào đó thực sự hiệu quả để chọn một HLV giỏi và có xác suất thành công cao hay không? The Athletic đã hỏi trực tiếp ông chủ của Brighton, Tony Bloom, về cách ông chọn De Zerbi nói riêng và chọn HLV cho CLB này nói chung: "Tôi tự tin rằng phong cách và triết lý của ông ấy sẽ rất phù hợp với đội hình hiện tại của chúng tôi".

Các câu lạc bộ thật sự thông minh không chỉ tuyển dụng những HLV chỉ dựa trên thành tích quá khứ của họ. Họ cẩn thận kết hợp chiến thuật của HLV với các cầu thủ hiện có, vì hiểu rằng sự xáo trộn đột ngột về phong cách sẽ rất tốn kém và đòi hỏi nhiều thời gian.

Hãy nhớ lại quãng thời gian đầu của HLV Erik Ten Hag ở MU: ông mạnh miệng tuyên bố sẽ cho đội bóng chơi kiểm soát, tấn công. Nhưng chỉ sau một thời gian đội thi đấu bết bát, chính Ten Hag đã phải từ bỏ ý định này. Ông biết là chính mình không phù hợp với đội bóng.

3. The Athletic đã phát hiện ra một sự thật đáng ngạc nhiên về việc tuyển dụng HLV của hầu hết các đội bóng cua 5 giải vô địch quốc gia hàng đầu châu Âu: đa số họ đều mơ hồ về phong cách của mình. Họ tuyển HLV dựa vào bảng thành tích, mà không hề quan tâm xem người đó có triết lý phù hợp với các cầu thủ của CLB hay không.

Cũng có một vài CLB đã thực sự làm nên cuộc cách mạng, như Man City với trường hợp của Pep Guardiola. Nhưng nhiều người muốn bắt chước Pep đã không ngẫm lại rằng City đã chi bao nhiêu tiền để mang về những chất liệu thật sự phù hợp với phong cách của HLV người Tây Ban Nha, cũng như kiên nhẫn với ông trong ít nhất hai mùa giải đầu tiên.

Và bí mật của việc tìm ra một HLV giỏi không phải là cố tìm ra một HLV… giỏi. Cách đặt vấn đề đúng là làm thế nào để tìm ra một HLV giỏi với nhóm cầu thủ hiện tại?