Nhật ký cùng Đại tướng lên Mường Phăng

(Thethaovanhoa.vn) - Trong quãng đời làm báo, Đại tá Đoàn Hoài Trung hiện là Trưởng đại diện Phát thanh - Truyền hình Quân đội tại TP HCM được nhiều lần gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Mỗi lần gặp Đại tướng, ông đều lưu giữ những ấn tượng sâu sắc về phong cách giản dị, trí tuệ minh mẫn và tấm lòng đôn hậu của Người.

Đặc biệt, ông có dịp được đi cùng Đại tướng trong chuyến thăm lịch sử trở lại chiến trường Điện Biên Phủ, dịp kỷ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ năm 2004. Thethaovanhoa.vn xin trân trọng giới thiệu bài viết của Đại tá Đoàn Hoài Trung:

Tháng 4/2004, tôi cùng anh em báo Sài Gòn Giải phóng hành quân về Điện Biên. Đoàn đi bằng ô tô dọc đất nước, tới Hà Nội, đoàn xin được gặp Đại tướng. Lúc này chuẩn bị kỷ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, Đại tướng bận nhiều việc, nhiều đoàn trong nước và quốc tế muốn được gặp Đại tướng, nên chúng tôi rất lo không biết Đại tướng có thời gian tiếp đoàn không.

Nhưng nghe tin đoàn miền Nam ra, Đại tướng đã tiếp ngay và nói chuyện rất lâu. Đại tướng còn ký vào 5 tấm ảnh mà báo Sài Gòn Giải phóng mang theo để tổ chức bán đấu giá lấy tiền ủng hộ Điện Biên Phủ. Đồng thời Đại tướng ký vào cờ hành quân của đoàn, vốn đã có rất nhiều chữ ký của các vị lãnh đạo của các tỉnh thành mà đoàn đi qua.

1. Trưa 17/4/2004, trực thăng của Quân chủng Phòng không - Không quân lên Điện Biên để đưa Đại tướng từ sân bay Mường Thanh vào Mường Phăng, nơi ở của Bộ chỉ huy chiến dịch năm xưa. Gặp đại tá Trần Văn Thi, Phó Tham mưu trưởng Quân chủng, anh “ra lệnh” cho tôi: “Cậu phải chụp thật nhiều ảnh đẹp phi công với Đại tướng”.

Đại tá Đoàn Hoài Trung trong lần tháp tùng Đại tướng đi máy bay lên Mường Phăng.
Ảnh Võ Hồng Nam

Hôm sau, máy bay từ sân bay Mường Thanh lên Mường Phăng khảo sát đường bay. Tôi rủ nhà báo Huỳnh Dũng Nhân cùng đi trên chuyến bay. Đường từ chỗ đậu trực thăng vào hầm Đại tướng khá xa, gần một cây số đường mòn ngoằn ngoèo. Với sức khỏe của Đại tướng không thể đi bộ được, nhiều phương án được đặt ra, có người đề nghị dùng võng khiêng Đại tướng, người đề nghị cõng Đại tướng. Nhưng ông đã không đồng ý các phương án này.

Giấu Đại tướng, ngay đêm hôm đó đại tá Lưu Trọng Lư, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Điện Biên đã chỉ huy hàng trăm chiến sĩ mở rộng con đường có thể cho ô tô chạy từ bãi đỗ trực thăng vào trong rừng. 

2. Đúng 8h30 ngày 19/4/2004 Đại tướng ra sân bay, chiếc Mi-172 do đại tá Trần Văn Thi chỉ huy bay “xuất kích”. Bên cửa sổ máy bay, Đại tướng say sưa ngắm nhìn núi rừng trùng điệp, trong ông như đang sống lại một thời oanh liệt. Khi máy bay hạ cánh xuống thửa ruộng cạnh cánh rừng Phiêng Tà Lét, hàng vạn đồng bào đã đứng đón chào Đại tướng.

Đại tướng lên xe vào Sở chỉ huy, đi thăm lại khu rừng, nơi xưa kia Bộ chỉ huy chiến dịch làm việc. Ông vào lại hầm tác chiến trải bản đồ, bên ông là Thượng tướng Trần Văn Quang, nguyên Cục trưởng Cục Tác chiến trong chiến dịch. Giờ đây rừng Phiêng Tà Lét được mang tên mới: rừng Đại tướng. Ở Mường Phăng còn lưu truyền câu ca: “Ai muốn lấy vợ Mường Phăng thì phải biết hầm Đại tướng”.

Điều tôi cảm động nhất là các cụ già Mường Phăng nghe tin Đại tướng lên đã thức từ 3, 4h sáng về rừng để chờ đón ông với những món quà giản dị như chút mật ong rừng, tấm khăn Piêu...

Tôi quyết định ra trước cửa rừng, nơi đồng bào và các em thiếu nhi đang chờ gặp mặt Đại tướng. Sau khi thăm hầm chỉ huy, Đại tướng lên xe chạy ra ngoài cửa rừng, các phóng viên bám theo không kịp. Nên giây phút Đại tướng được các cháu thiếu nhi và các thiếu nữ Thái chào đón chỉ có tôi và một vài phóng viên địa phương chụp được. Tấm ảnh các cô gái Thái đã nắm tay Đại tướng của tôi đã đoạt giải trong cuộc thi về đề tài Lực lượng vũ trang năm 2004.

Bức ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp thăm lại Mường Phăng có chữ ký của Đại tướng

3. Đại tướng trồng cây đa lưu niệm và nói chuyện với đồng bào Mường Phăng. Đại tướng nhắc đến câu chuyện ba cây bưởi năm xưa trước cửa hầm. Sau khi chuyển phương châm “Đánh nhanh, giải quyết nhanh” sang “Đánh chắc, tiến chắc”, Đại tướng cùng Bộ chỉ huy chiến dịch rời hang Thẩm Púa (Tuần Giáo) về đóng tại khu rừng Phiêng Nặm trên núi Phăng. Lúc đó vào dịp Tết Giáp Ngọ, Đại tướng cùng chiến sĩ ăn Tết trong rừng sâu.

Tỉnh Phú Thọ có cử đoàn đại biểu lên mặt trận động viên tặng quà dân công, chiến sĩ và biếu Đại tướng 3 quả bưởi Đoan Hùng. Mọi người cùng ăn, ai cũng khen bưởi thơm, ngọt. Đại tướng giao cho ông Đỗ Hải, Đại đội trưởng cảnh vệ, bảo vệ Sở chỉ huy nắm hạt bưởi và nói: “Đồng chí đem những hạt bưởi này, gieo xuống chỗ đất tốt, để các thế hệ sau sẽ được ăn quả”.

Đại đội trưởng Đỗ Hải chọn những hạt to, mẩy, gieo xuống trước lán của Đại tướng. Chẳng bao lâu có ba cây bưởi con mọc lên, ông Đỗ Hải ra sức chăm bón và trồng theo thế “kiềng ba chân”. Đến tháng 5 năm 1954, quân ta đại thắng Điện Biên Phủ, Sở chỉ huy chiến dịch rút về chiến khu Việt Bắc. Lúc đó ba cây bưởi đã lên đến đầu gối, lá xanh tốt.

Mãi đến năm 1973, có dịp quay lại tìm hầm Đại tướng, ông mới gặp được ba cây bưởi năm nào, lúc này đã xanh tốt, và trên cành có rất nhiều quả nhỏ. Tháng 12/2003, ông Đỗ Hải được mời quay lại Điện Biên Phủ để chuẩn bị cho việc tôn tạo di tích lịch sử Điện Biên. Ông lặng đi khi thấy 2 cây bưởi đã bị ai chặt mất, còn trơ lại gốc. Chỉ còn một cây bưởi cành lá xum xuê, đường kính 20 cm, cao khoảng 8 mét, bên cạnh có một cây bưởi con đang vươn lên. Ông đề nghị Ban Quản lý di tích Điện Biên Phủ phải giữ gìn, bảo vệ cây bưởi này như một “di tích” lịch sử trong khu Sở chỉ huy chiến dịch, thể hiện tấm lòng của Đại tướng với thế hệ sau.

Nhắc lại câu chuyện ba cây bưởi, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã đề nghị nhân dân chăm sóc cây bưởi thật tốt tươi, cho nhiều quả ngọt. Đại tướng rất xúc động trước tình cảm của đồng bào. Tôi đã thấy nhiều cháu bé được cha mẹ cõng lên vai để được nhìn rõ Đại tướng, nhiều tiếng hô vang: “Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Đại tướng nhân dân”.

Đi cùng tôi, thượng tá Nguyễn Xuân Hồng lái chính của tổ lái Mi-172, trong dịp kỷ niệm 40 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, Đại tướng cũng đi trực thăng Mi-8 về Mường Phăng. Hồi ấy, ắc quy của máy bay có vấn đề, các anh phải cầu cứu máy bay khác lên hỗ trợ. Mọi người mời Đại tướng về nghỉ, nhưng ông kiên quyết chờ máy bay, ông nói: Đã đến Điện Biên, tôi phải về Mường Phăng thăm đồng bào!”.

Ngày ấy, Đại tướng lên đến nơi đã gần 3h chiều, mà nhân dân vẫn đứng chờ đợi.

Chuyên đề: Vĩnh biệt Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Đại tá Đoàn Hoài Trung