Quẩn quanh chuyện... ngập

Miền Bắc vừa đón 2 trận mưa lớn đầu tiên của mùa Hè. Ở mỗi trận mưa ấy, người dân Thủ đô lại đồng thanh nhắc tới cụm từ “Hà Nội ngập”.

Mưa to, xuất hiện nhiều điểm úng ngập tại khu vực nội thành Hà Nội

Trên địa bàn thành phố Hà Nội xuất hiện một số điểm ngập do cơn mưa lớn tối 13/6 gây

Ngập ở Hà Nội không phải chuyện lạ. Hơn 20 năm qua, cộng đồng cư dân của thành phố vốn đã quá quen với câu chuyện này. Cứ mưa lớn, thành phố sẽ ngập. Thậm chí, các điểm ngập đều được đoán từ trước khi có mưa, để rồi mọi thứ diễn ra... rất đúng và rất trúng.

Đôi khi, có cảm giác vào mùa mưa, mỗi người dân ở đây đều biết rất tận dụng khiếu hài hước của mình để tự trào, cũng như tự chuẩn bị tâm lý cho cảnh úng ngập không tránh khỏi...

Bởi, cứ sau mỗi trận mưa mạng xã hội của chúng ta lại tràn ngập những hình ảnh, nhạc chế và những bình luận về cảnh dở khóc dở cười mà chuyện ngập lụt gây ra. Phố thành sông, xe máy ô tô thành thuyền trôi bập bềnh, còn những cư dân thành phố thì khoe những chiến lợi phẩm bất đắc dĩ vừa trôi vào nhà - tới mức có người tuyên bố rằng sau mớ rau vừa vớt được, chỉ đợi thêm một chú cá nữa là đủ cho bữa tối.

Rồi, ai cũng nhớ hình ảnh một chàng thanh niên nằm vắt vẻo như phơi nắng bãi biển trên mui ô tô, giữa nước phủ tứ bề. Hai tuần trôi qua, trên mạng xã hội, bức ảnh ấy vẫn nhận được vô vàn lời khen về sự lạc quan - còn nhân vật chính sau đó thú thật rằng xe chết máy, đứng một mình giữa làn nước ngập sâu, không thể làm gì nên anh đành lấy điện thoại check- in câu giờ trong cảnh dở cười dở khóc dở.

Có vẻ, đó cũng là tâm lý chung của nhiều người: Mùa mưa, có trốn trong nhà - và nhà may mắn khô ráo - bạn cũng vẫn phải đối diện với những hệ lụy mà nạn ngập lụt của Hà Nội mang lại cho người thân, cho sự đình trệ về công việc, về hệ thống dịch vụ và vô vàn thứ khác. Không vui nổi thì cũng cố cười xòa đi, cho nhẹ lòng.

***

Còn để nói nghiêm túc, chúng ta cũng đã có cả chục năm mổ xẻ những lý do dẫn tới cảnh Hà Nội ngập trong mùa mưa. Đó là câu chuyện từ những sự phát triển nóng của đô thị, từ sự xuống cấp của hệ thống cấp thoát nước, từ sự biến đổi của khí hậu lẫn nạn tùy tiện san lấp ao hồ…

Việc khắc phục những bất cập đó - cũng như những giải pháp căn cơ về việc xây thêm hồ điều hòa hay bể ngầm chứa nước mưa - đều không thể là câu chuyện của một sớm một chiều. Ai cũng hiểu, và phải chấp nhận điều ấy.

Nhưng, cũng sẽ là vô lý, nếu chúng ta vẫn vừa chờ… trải nghiệm cảnh nước ngập, vừa đổ hết lỗi cho thực tế khách quan, cho công ty môi trường đô thị yếu kém, cho việc quy hoạch hạ tầng thiếu tầm nhìn hay sự yếu kém của chính quyền đô thị.

• Mưa to, xuất hiện nhiều điểm úng ngập tại khu vực nội thành Hà Nội
• Hà Nội: Mưa lớn gây ngập, cây đổ đè bẹp ô tô
• Nhiều tuyến đường Hà Nội ngập úng cục bộ, ùn tắc giao thông sau cơn mưa lớn

Hãy nhớ, việc tăng vọt dân số lên gấp 4 lần của Hà Nội so với thập niên 1990 (theo một số thống kê) cũng đồng nghĩa với việc lượng nước thải và rác thải trút xuống hệ thống thoát nước của thành phố đã tăng lên tương ứng hàng năm. Và trong lúc chờ hạ tầng được nâng cấp, vẫn phải nói lại câu chuyện về ý thức.

Thoải mái xả thải xuống cống thoát nước, xuống lòng đường (để rồi cũng bị cuốn về cống thoát nước nếu trời mưa), tùy tiện lấy xi măng đắp các đường lên vỉa hè cắt ngang miệng cống, để rác vương vãi trên miệng các hố ga - đã bao giờ chúng ta tránh làm những điều ấy - và xa hơn là nhắc nhở nếu người xung quanh đang phạm những lỗi này?

Chẳng có gì sai nếu bảo rằng: Chỉ cần mỗi người cố gắng hơn một chút, chắc chắn chúng ta sẽ góp sức rút ngắn lộ trình hướng tới một Hà Nội không ngập - hoặc... rất ngập ít - trong tương lai.

Trí Uẩn