Tiểu sử Giáo sư sử học Phan Huy Lê

(Thethaovanhoa.vn) - GS-NGND Phan Huy Lê là một trong những chuyên gia nghiên cứu lịch sử hàng đầu Việt Nam, được cộng đồng thế giới đánh giá cao. 

• Giáo sư Phan Huy Lê từ trần: Biết trước nỗi đau nhưng không sao tránh được

• GS Phan Huy Lê qua đời, hưởng thọ 84 tuổi
• GS Phan Huy Lê từng phản đối kịch liệt đặt ga ngầm C9 gần hồ Gươm

Giáo sư - Nhà giáo nhân dân Phan Huy Lê vừa qua đời vào trưa ngày 23/6, hưởng thọ 84 tuổi để lại nhiều tiếc thương về nhà nghiên cứu kỳ cựu, có nhiều đóng góp to lớn cho nền sử học Việt Nam.

GS Phan Huy Lê sinh ngày 23/2/1934 tại xã Thạch Châu, huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh. Ông tốt nghiệp trường Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1956, chuyên ngành Lịch sử Việt Nam cổ trung đại.

Cũng trong năm đó, ông nhận chức danh Trợ lý giảng dạy và đến 2 năm sau, khi chỉ mới 24 tuổi ông được bổ nhiệm làm Chủ nhiệm bộ môn Lịch sử Việt Nam cổ trung đại tại Khoa Lịch sử trường Đại học Tổng hợp Hà Nội.

GS Phan Huy Lê cũng là chủ nhiệm đầu tiên của Khoa Đông phương học (1993 - 2000) tại trường ĐH Tổng hợp Hà Nội.

Năm 1980, ông được Nhà nước phong hàm Giáo sư. Tiếp tục là danh hiệu Nhà giáo ưu tú (năm 1988); Nhà giáo Nhân dân (năm 1994). 

Từ năm 1988 đến 2016, GS Phan Huy Lê giữ chức Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam.

Từ 2016 đến nay, GS là Chủ tịch danh dự của Hội.

Những đóng góp của GS Phan Huy Lê cũng được bạn bè quốc tế đánh giá cao. Năm 2011, ông được trao danh hiệu Viện sĩ Thông tấn nước ngoài của Viện Hàn lâm Văn khắc và Mỹ văn thuộc Học viện Pháp quốc.

Năm 2016, Trường Viễn Đông Bác cổ (EFEO) của Pháp đã trao bằng ​tiến sỹ danh dự cho ​giáo sư Phan Huy Lê.

Ngoài ra, trong suốt sự nghiệp nghiên cứu và giảng dạy GS Phan Huy Lê từng được trao nhiều huân chương, giải thưởng cao quý như:

- Giải thưởng Nhà nước về Khoa học và Công nghệ năm 2000 cho công trình Tìm về cội nguồn (2 tập).

-  Giải thưởng Hồ Chí Minh về Khoa học và Công nghệ năm 2016 cho công trình Lịch sử và văn hoá Việt Nam - Tiếp cận bộ phận.

- Giải thưởng Quốc tế Văn hóa Á châu Kukuoka, Nhật Bản (1996).

- Huân chương Cành cọ Hàn lâm của Chính phủ Pháp (2002).

Có thể tổng kết sự nghiệp nghiên cứu của GS Phan Huy Lê theo 3 hướng chính: Lịch sử kháng chiến chống ngoại xâm, Lịch sử và lịch sử văn hóa Việt Nam và Lịch sử kinh tế - xã hội Việt Nam, với tổng cộng hơn 400 công trình. 

Một vài công trình nghiên cứu tiêu biểu của GS Phan Huy Lê: 

- Chế độ ruộng đất và kinh tế nông nghiệp thời Lê Sơ, Nxb. Văn Sử Địa, Hà Nội, 1959.

- Lịch sử chế độ phong kiến Việt Nam, tập II, Nxb. Giáo dục, Hà Nội, 1960; in lần thứ hai, 1962.

- Tìm hiểu thêm về phong trào nông dân Tây Sơn, Nxb. Giáo dục, Hà Nội, 1961.

- Khởi nghĩa Lam Sơn (đồng tác giả), in lần thứ ba, có bổ sung và sửa chữa, Nxb. Khoa học Xã hội, Hà Nội, 1977; in lần thứ tư, Nxb. Quân đội Nhân dân, Hà Nội, 2005.

- Lịch sử Việt Nam (đồng tác giả), tập I, Nxb. Đại học và Trung học chuyên nghiệp, Hà Nội, 1983; tái bản 1985, 1991.

- Về quá trình dân tộc của lịch sử Việt Nam, Đại học Tổng hợp Hà Nội, 1990.

- Các giá trị truyền thống và con người Việt Nam hiện nay (Chủ biên), tập II, Hà Nội, 1996; tập III, Hà Nội, 1997.

- Tìm về cội nguồn, tập I, Nxb. Thế giới, Hà Nội, 1998; in lần thứ hai, 1999; tập II, 1999.

- The country life in the Red River delta (Co-author), The gioi Publisher, Hanoi, 1999 Vietnam, Art et Culture de la préhistoire à nos jours (đồng tác giả), Nxb. Snoeck, Bruxelles-Vienne, 2003.

- Địa bạ cổ Hà Nội (Chủ biên), tập I, Nxb. Hà Nội, Hà Nội, 2005, in lần thứ hai, 2010; tập II, Nxb. Hà Nội, Hà Nội, 2008, in lần thứ hai, 2010.

- Lịch sử và Văn hóa Việt Nam, Tiếp cận bộ phận, Nxb. Giáo dục, Hà Nội, 2007; in lần thứ hai, Nxb. Thế giới, Hà Nội, 2012.

- Lịch sử Thăng Long - Hà Nội (Chủ biên), 2 tập, Nxb. Hà Nội, Hà Nội, 2012.

- Lịch sử Việt Nam (Chủ biên), tập I+II, Nxb. Giáo dục, Hà Nội, 2012. 

- Lịch sử Quân sự Việt Nam (Chủ biên), tập V, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2013.

Giáo sư Phan Huy Lê qua đời, hưởng thọ 84 tuổi

Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Phan Huy Lê vừa mới qua đời trưa nay (23/6).

Bảo Chi