Xét nghiệm nước thải - biện pháp cảnh báo sớm về làn sóng dịch Covid-19 tiếp theo

(Thethaovanhoa.vn) - Xét nghiệm nước thải không phải là một biện pháp mới mẻ, nhưng có thể đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến phòng chống khủng hoảng y tế toàn cầu nếu các nhà hoạch định chính sách tận dụng tốt hơn biện pháp này. Đây là nội dung bài viết được đăng tải mới đây trên trang Bloomberg. 

Dùng chó đánh hơi virus – một giải pháp giảm tải cho hệ thống xét nghiệm Covid-19

Những người mắc COVID-19 có một mùi đặc biệt mà chó được huấn luyện có thể phát hiện. Kể cả người nhiễm virus không triệu chứng cũng có mùi này. Nhiệm vụ của người quản chó là đảm bảo rằng con vật phản ứng một cách chính xác với “mùi của virus” và nhận diện người nhiễm.

Năm 2013, Israel đã ngăn chặn được nguy cơ bùng phát bệnh bại liệt nhờ theo dõi mẫu nước thải và chính phủ tiến hành chương trình tiêm chủng ngừa bại liệt trên quy mô toàn quốc.

Cũng trong năm đó, các nhà khoa học Thụy Điển đã đưa ra lời cảnh báo sớm về nguy cơ bệnh viêm gan A và bệnh viêm dạ dày-ruột nhờ áp dụng xét nghiệm nước thải tương tự của các nhà khoa học Israel.

Do vậy, nếu các nước muốn trở lại cuộc sống bình thường và duy trì cuộc sống này, thì sẽ cần tới kiểu hệ thống cảnh báo sớm như vậy để đối phó với các biến thể của virus SARS-CoV-2 và làn sóng bùng phát khác trong tương lai.    

Hoạt động giám sát hệ thống nước thải hiện là một trong những lĩnh vực "nóng nhất" trong nghiên cứu đại dịch COVID-19. Nếu được sử dụng đúng cách, thì biện pháp tiếp cận này có thể giúp giới chức y tế công xây dựng khả năng ứng phó với các dịch bệnh do virus gây ra.

Hà Lan là một trong những nước đầu tiên cho rằng virus SARS-CoV-2 có thể được phát hiện trong hệ thống nước thải. Kể từ đó, nước này đã tăng nguồn kinh phí nghiên cứu cho hoạt động giám sát nước thải. Các hệ thống này được liên kết với nhau, mở rộng quy mô và đẩy nhanh hoạt động hơn. 

Tại Mỹ, các cơ quan liên bang nước này đã thành lập hệ thống giám sát nước thải quốc gia để thông báo và phối hợp với một loạt nỗ lực giám sát nước thải ở cấp bang và địa phương.

Các nhà khoa học thuộc Đại học California Merced đã lập ra giao diện số CovidPoops19 để đăng tải thông tin về hoạt động xét nghiệm nước thải trên toàn cầu, hiện bao phủ 58 quốc gia.

Trong khi đó, các nhà khoa học Đại học Barcelona tiến hành xét nghiệm mẫu nước thải được lưu trữ (dưới hình thức đông lạnh) và phát hiện thấy virus SARS-CoV-2 xuất hiện ở Tây Ban Nha từ giữa tháng 1/2020, 41 ngày trước khi nước này thông báo ghi nhận ca COVID-19 đầu tiên vào ngày 25/2/2020. 

Tại Pháp, xét nghiệm mẫu nước thải ở thủ đô Paris năm 2020 cho thấy xu hướng dịch bệnh. Kết quả một số mẫu xét nghiệm được lưu trữ, như mẫu nước thải ở trường học, nhà dưỡng lão hay sân bay, giúp giới chức y tế xác định được thời gian triển khai xét nghiệm dịch tễ hay đề ra các chính sách.

Trong một nghiên cứu ở Anh, virus SARS-CoV-2 được phát hiện trong hệ thống nước thải của 80% trường học tham gia nghiên cứu, một tuần trước khi các cuộc xét nghiệm cộng đồng xác nhận kết quả nghiên cứu này. 

Giáo sư về vi trùng học tại Đại học Barcelona, đồng thời là người đứng đầu phòng nghiên cứu virus Enteric, nơi tiến hành chương trình giám sát nước thải của Tây Ban Nha, Albert Bosch, nhấn mạnh: "Bạn chỉ biết mình đang trong đại dịch khi dịch đang ở đỉnh điểm, giống như giai đoạn mùa Xuân 2020.

• Dùng chó đánh hơi virus – một giải pháp giảm tải cho hệ thống xét nghiệm Covid-19
• Các xét nghiệm nhanh có thể không phát hiện được ca nhiễm biến thể Omicron

Nhưng khi bạn đang ở trong tình hình hiện nay, khi virus xuất hiện trở lại và các biến thể đang gia tăng, thì hệ thống cảnh báo sớm như thế này đóng một vai trò rất quan trọng". Nhóm nghiên cứu của ông đã phát hiện biến thể Omicron tại Madrid trong cùng tuần mà biến thể này được phát hiện ở Nam Phi. 

Ngoài ra, giám sát nước thải là cách phát hiện virus SARS-CoV-2 một cách tiết kiệm chi phí, đồng thời cho thấy chiều hướng tiến triển của dịch bệnh. Kết quả xét nghiệm nước thải không bị ảnh hưởng bởi thiếu phương tiện xét nghiệm hay gây khó chịu cho người đi xét nghiệm, mà còn giúp giới chức xác định nơi cần tập trung nguồn lực, từ đó có phản ứng nhanh hơn với dịch bệnh và do vậy ít phải áp đặt các biện pháp hạn chế đối với phần lớn người dân.

   Minh Châu/TTXVN