Vĩnh biệt Tomas Transtromer - “chủ nhân” Nobel Văn học 2011

(Thethaovanhoa.vn) - Tomas Transtromer, nhà thơ Thụy Điển, chủ nhân giải Nobel Văn học 2011, đã qua đời hôm 26/3, ở tuổi 83, sau một thời gian lâm bệnh.

Tomas Transtromer được coi là một bậc thầy về phép ẩn dụ và là một trong những nhà thơ Bắc Âu quan trọng nhất thời hậu Thế chiến II. Có lẽ vì thế mà nhiều tác phẩm của ông đã được dịch ra tiếng Việt: "Biển Ban-tích và những bài thơ khác" (NXB Giáo dục, 1996); "Toàn tập thơ Tomas Tranströmer  - 11 tập" (NXB Văn học, 2000); "Tuyển chọn thơ, Tomas Tranströmer" (NXB Lao động, 2014). 

Thơ của Transtromer luôn thể hiện sức tưởng tượng mạnh mẽ, qua đó khảo sát những khía cạnh bí ẩn trong cuộc sống hàng ngày và chú trọng tới sự đơn giản, cũng được thể hiện trong cách sống của ông. Các bài thơ của ông thấm đẫm tình yêu thiên nhiên, chẳng hạn như khi ngắm mặt trời mọc và chờ đêm xuống, và thường dựa theo những trải nghiệm riêng. Tuy nhiên, ẩn chứa bên dưới những điều bình dị ấy là điều gì đó rất bí ẩn và ông đặt câu hỏi về sinh, lão, bệnh, tử. Những tác phẩm này đã được dịch sang hơn 60 thứ tiếng và tạo ảnh hưởng tới nhiều nhà thơ khắp châu Âu, Trung Đông và châu Mỹ. Năm 2011, ông được trao giải Nobel Văn học.

Nhà thơ Thụy Điển Tomas Transtromer

Sinh ngày 15/4/1931, Transtromer lớn lên trong sự nuôi dưỡng của mẹ tại quận của tầng lớp lao động ở Stockholm sau khi cha mẹ ông ly hôn. Transtromer bắt đầu sáng tác thơ khi đang học tại trường Sodra Latin ở Stockholm và tác phẩm của ông đã được đăng tải trên nhiều tờ báo trước khi ông xuất bản tuyển tập thơ đầu tiên, mang tựa đề 17 Poems, hồi năm 1954. Tuyển tập thơ này đã giành được nhiều lời ca ngợi ở Thụy Điển.

Sau đó, Transtromer học văn học, lịch sử, thơ ca, lịch sử tôn giáo và tâm lý tại trường Đại học Tổng hợp Stockholm. Ông từng có thời gian ngắn là trợ giảng của trường.

Tuy nhiên, trong phần lớn sự nghiệp của mình, Transtromer làm việc tại những thành phố nhỏ ở Thụy Điển, nơi ít hào nhoáng. Ông sống trong ngôi nhà bậc thang với vợ là Monika, một y tá, và hai con gái.

Công việc chính của Transtromer là một nhà tâm lý học, làm việc trong các cơ quan nhà nước của Thụy Điển. Do vậy, ông thường sáng tác thơ vào buổi tối và ngày nghỉ cuối tuần. Ông được mọi người kính trọng vì có thái độ khiêm tốn. Không như nhiều đồng nghiệp khác, Transtromer luôn tránh khỏi tầm mắt của công chúng và các cuộc tranh cãi chính trị.

Sau lần đột quỵ hồi năm 1990, Transtromer bị liệt nửa người và gần như không thể nói được nữa. Năm 1996, Transtromer xuất bản tuyển tập The Sorrow Gondola, trong đó có một bài thơ được ông sáng tác từ trước khi bị đột quỵ và bài The Great Enigma.

Bìa tuyển tập thơ nổi tiếng "Windows and Stones" (1966) của Transtromer

Một điều đặc biệt ở nhà thơ người Thụy Điển này là ông có những người bạn "tri kỷ" lâu năm, trong đó có nhà văn Lars Gustafsson. Trong nhiều thập kỷ, Transtromer còn duy trì tình bạn thân thiết với nhà thơ Mỹ Robert Bly, người đã dịch nhiều tác phẩm của ông sang tiếng Anh. Năm 2001, Nhà xuất bản Thụy Điển Bonniers đã phát hành cuốn sách Air Mail, trong đó đăng tải các bức thư trao đổi giữa hai nhà thơ.

Tuấn Vĩ
(TheoHuffington Post)