Những tuyến đường bị đặt tên sai: Lịch sử vẫn phải là lịch sử

01/10/2020 07:19 GMT+7

(Thethaovanhoa.vn) - Câu chuyện về những tuyến đường bị đặt tên sai tại TP.HCM bỗng trở thành tâm điểm chú ý của dư luận tuần qua.

Rà soát, xử lý việc tự ý gắn biển tên đường, phố trên địa bàn Hà Nội

Rà soát, xử lý việc tự ý gắn biển tên đường, phố trên địa bàn Hà Nội

Trước thực trạng một số quận, huyện trên địa bàn Hà Nội xuất hiện việc tự ý gắn biển tên đường, phố gây hiểu nhầm cho nhân dân và khó khăn trong công tác quản lý đô thị, ngày 30/7, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội có văn bản đề nghị UBND các quận, huyện, thị xã rà soát, xử lý vấn đề này.

Vắn tắt, theo một công trình (được ngành văn hóa đặt hàng) do Trung tâm Nghiên cứu Đô thị và Phát triển thực hiện, có khoảng 40 tuyến đường đang có sự sai lệch so với tên gọi của danh nhân lịch sử được lựa chọn để vinh danh.

Tất nhiên, những sai lệch này đến từ các lý do nằm ngoài ý muốn của người trong cuộc. Chủ yếu, đó là việc các tên đường được đặt qua nhiều thời kỳ khác nhau, theo những tiêu chí riêng...

...Ở đó, có những tên đường bị sai do sự thiếu chính xác ở thời điểm đặt tên và bởi đơn vị đặt tên. Ví dụ đường Kha Vạn Cân, bị sai lệch so với nhân vật Kha Vạng Cân, nhân sĩ miền Nam. Hoặc, đường Raymondienne - người phụ nữ nằm trên đường ray để phản đối cuộc tái chiếm Việt Nam của người Pháp - bị sai so với tên thật là Raymonde Dien.

Chú thích ảnh

Ngược lại, cũng có những tên đường không giống với cách gọi phổ biến, bởi đặt theo phương ngữ địa phương, hoặc lệ kỵ húy từng có trong lịch sử (ví dụ các đường Lê Thánh Tôn, Ngô Thời Nhiệm) hoặc những tên gọi khác nhau của danh nhân.

Để rồi, theo đề xuất mới nhất của ngành văn hóa thành phố, những trường hợp này ( chiếm một nửa trong số gần 40 đường) sẽ được giữ nguyên để tránh xáo trộn. Nửa kia (thuộc trường hợp đầu tiên) tất nhiên sẽ phải đặt tên lại.

***

Ai cũng biết, việc thay đổi tên mỗi tuyến đường không hề là chuyện đơn giản. Đằng sau mỗi tấm biển được tháo ra và gắn lên ấy sẽ phải là câu chuyện liên quan tới hàng loạt vấn đề về sổ hộ khẩu, căn cước, giấy tờ, hồ sơ... của các cá nhân, gia đình và doanh nghiệp. Và cho dù, việc ưu tiên hỗ trợ người dân về thủ tục hành chính (trong trường hợp triển khai thay tên đường) đã được nhắc tới, rõ ràng, đó vẫn là những thay đổi mà... ít người muốn phải trải qua trong cuộc sống của mình.

Nhưng ở hướng ngược lại, nếu đặt câu hỏi về sự cần thiết phải đặt lại tên đường bị sai lệch, chắc chắn, đa phần ý kiến nhận về sẽ là sự đồng tình không chút đắn đo. Đơn giản, khi một tên đường bị đặt sai lệch so với một nhân vật được chọn để vinh danh, điều đó cũng trùng với việc tên đường ấy bỗng trở thành vô nghĩa và gắn với một con người... không tồn tại trong lịch sử.

Như nhận xét của giới chuyên môn về câu chuyện này, nếu muốn con người Việt Nam sống trong sử Việt Nam thì họ phải được thấy thấy một lịch sử chính xác. Đó là việc tôn trọng lịch sử, tôn trọng sự thật, sự chính xác và khoa học. Và, việc chỉnh sửa những tên đường bị đặt sai chính là một bài học mà quá khứ mang lại, để nhắc nhở chúng ta tránh lặp lại điều này.

***

Cuối cùng, cũng phải nói thêm về việc đặt tên đường để vinh danh các nhân vật lịch sử.

Như những gì được ghi lại, cách đặt tên ấy bắt nguồn từ thời Pháp thuộc. Trước đó, từ thời điểm Cách mạng tư sản Pháp nổ ra (1789), người Pháp đã có sự thay đổi, khi bắt đầu chọn tên các danh nhân để đặt cho các con phố, thay cho những tên gọi đơn giản, bình dân như trước. Để rồi, sau năm 1945, việc đặt tên ấy đã được chúng ta tiếp nhận và ưa chuộng - khi nó rất phù hợp với truyền thống đạo lý của người Việt.

Tuy nhiên, những năm gần đây, ở một số đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM, “quỹ” tên danh nhân và nhân vật lịch sử cũng bắt đầu trở nên cạn kiệt so với tốc độ mọc lên của những con phố mới. Bởi vậy, việc xây dựng “ngân hàng tên phố” cũng đã bắt đầu được triển khai, điển hình là tại Hà Nội.

Việc đặt tên ấy không chỉ đòi hỏi sự chính xác, nghiêm cẩn và khoa học của phía quản lý. Xa hơn, như đề xuất của giới chuyên môn, để chọn lựa những cái tên thật sự xứng đáng, bản thân tư duy về câu chuyện này cũng cần sớm có sự thay đổi - khi những nhân vật lịch sử đã được nhìn nhận một cách toàn diện, cởi mở hơn và những danh nhân quốc tế, có những đóng góp quan trọng cho nhân loại, cũng nên được từng bước được nghiên cứu để đặt tên đường.

Bởi, xét cho cùng, những cái tên được tôn vinh ấy cũng chính là một yếu tố cấu thành lịch sử.

Anh Bảo

Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm