Hai góc nhìn về văn hóa năm 2012

(Thethaovanhoa.vn) - Năm 2012 trôi đi với nhiều sự kiện văn hóa đáng chú ý. Năm qua là một năm "được mùa" của di sản, của những hoạt động văn hóa mang tầm thế giới, nhưng cũng là một năm của những scandal ồn ào.

Để nhìn lại đời sống văn hóa năm 2012 vừa qua và hướng tới năm 2013, TT&VH có cuộc trò chuyện với thạc sĩ nghệ thuật Nguyễn Thành Nhân, Trưởng phòng Quản lý, Cục Nghệ thuật Biểu diễn và họa sĩ Lương Xuân Đoàn, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Văn hóa - Văn nghệ (Ban Tuyên giáo Trung ương).

- Họa sĩ Lương Xuân Đoàn: Đó là những niềm vui của đất nước khi những giá trị văn hóa của Việt Nam được tôn vinh trên bình diện quốc tế. Song niềm vui tới cũng kéo theo những lo âu. Bởi nhiều giá trị di sản theo thời gian cũng đang tụt dốc.

Họa sĩ Lương Xuân Đoàn trao đổi với TT&VH

- Thạc sĩ Nguyễn Thành Nhân: Việc tôn vinh hai di sản trong năm qua một lần nữa chứng minh nền văn hiến lâu đời của đất nước ta. Song vụ chùa Trăm Gian trong năm qua cũng khiến ta ái ngại. Việc “làm mới” một số hạng mục chùa Trăm Gian là xuất phát từ mong muốn tốt đẹp của người thực hiện. Nhưng như người ta vẫn nói, “nhiệt tình cộng kém hiểu biết, bằng phá hoại”. Việc bảo vệ và trùng tu di sản là câu chuyện rất đáng bàn trong năm mới.

* Vậy phải chăng ta cần chăm lo hơn nữa tới ý thức của cộng đồng về di sản?

- Họa sĩ Lương Xuân Đoàn: Tôi nghĩ, cần phải đặt trách nhiệm lớn hơn vào chính quyền địa phương, nơi có sự hiện diện của di sản. Ví như ở đền Hùng, nơi thực hành tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương vừa được vinh danh, việc xây dựng những khu mới trong quần thể di tích này đã là hợp lý chưa? Vì có thể kiến trúc ta xây bây giờ có thể khác rất nhiều các cụ ngày xưa.

*Còn vai trò của công tác quản lý tầm trên thưa thạc sĩ Nguyễn Thành Nhân?

- Thạc sĩ Nguyễn Thành Nhân: Công tác quản lý có vai trò rất quan trọng. Người quản lý văn hóa cần hội tụ được hai điểm chính: giỏi chuyên môn và sâu sát với công việc.

Bất cứ quốc gia nào cũng đối diện với hai mặt của một vấn đề: đó là giữ nguyên hiện trạng truyền thống và phát triển truyền thống. Điều chúng ta đang bàn là những di sản văn hóa cần được giữ nguyên. Song từ những giá trị di sản cần được giữ nguyên ấy, ta phát huy ở những lĩnh vực khác là có thể và cần thiết.

Thạc sĩ Nguyễn Thành Nhân trao đổi với TT&VH

* Trong năm vừa qua, vấn đề nghệ thuật biểu diễn cũng rất nóng bỏng. Các ông đánh giá sao về ý thức của các nghệ sĩ Việt?

- Thạc sĩ Nguyễn Thành Nhân: Các phương tiện truyền thông đã đưa tin về một số trường hợp vi phạm quy chế trong hoạt động nghệ thuật biểu diễn. Và điều này lặp đi lặp lại nhiều lần khiến người ta nghĩ rằng trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn có quá nhiều lỗi vi phạm.

Nhưng trong 10 năm qua, quanh đi, quẩn lại các lỗi vi phạm vẫn chỉ là ăn mặc phản cảm và hát nhép. Các vụ việc ăn mặc phản cảm, tôi nhẩm tính cũng chỉ có trên đầu ngón tay; hát nhép cũng chỉ 4, 5 trường hợp. Trong khi hàng ngàn chương trình phục vụ công chúng cả nước vẫn diễn ra nghiêm chỉnh. Biết bao nghệ sĩ vẫn ngày đêm miệt mài cống hiến những sản phẩm nghệ thuật đáng quý cho đồng bào, chiến sĩ vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo… Cho nên, phải khẳng định rằng, những trường hợp vi phạm trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn chỉ là những con sâu làm rầu nồi canh.

* Vậy tại sao “ăn mặc phản cảm” lại luôn đứng tốp đầu trong những lỗi vi phạm của các nghệ sĩ?

- Họa sĩ Lương Xuân Đoàn: Nhu cầu có vẻ đẹp hiện đại của nghệ sĩ là chính đáng. Và thời trang cũng tạo những hiệu ứng để tác phẩm được thể hiện tốt hơn trên sân khấu. Trong khi đó, giới hạn giữa phản cảm và không phản cảm là rất mong manh.

Ta cũng nên đặt trong bối cảnh nghệ thuật đương đại đang có sự "xê dịch" nhiều, công chúng dễ tính mà cũng rất khó tính. Công chúng biết thế nào là "vừa đủ" trong việc gây ấn tượng thị giác và như thế nào là gây sốc. Tuy nhiên, thế giới bây giờ đã khác nên chúng ta cũng tiếp nhận những điều mới mẻ, đáp ứng thị hiếu của giới trẻ bây giờ.

* Xin cám ơn hai ông!

Yên Khương - Phạm Mỹ
Thể thao & Văn hóa