Chào tuần mới: Nhìn lại cuộc 'chu du' của LHP Việt Nam

(Thethaovanhoa.vn) - Với đà phát triển như phim Việt Nam hiện nay, triển vọng và đất sống của Liên hoan phim Việt Nam (LHP VN) sẽ là rộng mở, đáng lạc quan. Thậm chí tại LHP VN lần thứ 21 đang diễn ra ở Vũng Tàu, đã có ý kiến cho rằng việc tổ chức 2 năm 1 lần là hơi thưa, bởi lượng phim hiện nay dư sức để làm thường niên.

Khai mạc Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ XXI: Tôn vinh các tác phẩm mang đậm bản sắc dân tộc, giàu tính nhân văn

Tối 23/11, tại thành phố Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu khai mạc Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ XXI với chủ đề “Xây dựng nền công nghiệp điện ảnh Việt Nam dân tộc, nhân văn, sáng tạo và hội nhập”.

Điều này cũng là thực tế, vì LHP VN khi mới ra đời đã tổ chức 3 năm 1 lần, sau đó là 5 năm 2 lần, rồi 2 năm 1 lần như hiện tại…

• 104 bộ phim tiêu biểu tham dự Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ 21

Những kỳ LHP VN đầu tiên thì mỗi năm Việt Nam chỉ làm được 5-6 phim, vài năm tổ chức một lần cũng là hợp lý để đủ số lượng và chất lượng chấm giải. Bây giờ mỗi năm sản xuất từ 40 đến 60 phim, việc chọn ra chừng 15-16 phim để tranh giải đã không còn khó khăn. Chỉ vài năm nữa thôi, số lượng phim có thể tăng lên 70-80 phim, thậm chí 100 phim vào năm 2025.

Trải qua 21 kỳ tổ chức, LHP VN đã làm cuộc chu du các tỉnh thành như Hà Nội (nhiều nhất), TP.HCM, Đà Nẵng, Nha Trang, Hải Phòng, Huế, Vinh, Buôn Ma Thuột, Nam Định, Tuy Hòa, Hạ Long… Ưu điểm của sự chu du này là san sẻ được câu chuyện và tình yêu phim ảnh đến một số địa phương còn “hẻo lánh” với lĩnh vực này. Điều này có thể nhận thấy qua các bài phát biểu của lãnh đạo một số địa phương như Vinh, Nam Định, Buôn Ma Thuột… trong quá khứ, và mới đây là tại Bà Rịa - Vũng Tàu. Các địa phương này xem đây là cơ hội để quảng bá văn hóa, xúc tiến du lịch và mang điện ảnh về gần với nhân dân. Những suất chiếu phim ngoài trời tạo nên sự hứng thú với người dân địa phương, gợi nhớ về những thập niên giữa thế kỷ 20 khi còn phổ biến những đội chiếu bóng lưu động.

Khi nền điện ảnh còn yếu kém, số lượng phim còn ít, thì cách chu du này là khá hợp lý, để giảm áp lực về chi phí, nhân sự cho các địa phương đứng ra tổ chức. Nhưng với nền điện ảnh đã bắt đầu có giá trị thặng dư như hiện nay, nơi tư nhân và các đơn vị xã hội hóa đang giữ thế thượng phong, thì việc chu du chưa hẳn đã còn hợp lý. Vì điều này gây khó khăn cho việc đầu tư hạ tầng trước liên hoan và việc thu lợi nhuận sau đó.

Các liên hoan phim lớn trên thế giới thường tổ chức tại một địa điểm, thậm chí một thời gian cố định, nên các đầu tư, xúc tiến thương mại hàng năm trở thành các giá trị tích lũy. Ví dụ xây một rạp chiếu quy chuẩn thì cũng có cơ sở để tính toán về thu hồi vốn, chứ làm một lần rồi xong, chẳng biết đến năm nào mới làm lại, thì đầu tư và thu hồi vốn sẽ khó khăn nhiều hơn.

Việc chu du còn một điều bất tiện nữa là khâu hậu cần và tổ chức sẽ gặp nhiều khó khăn hơn, tốn kém hơn, đây là chưa nói hạn chế các hoạt động phụ trợ, hưởng ứng. Dù được đầu tư tương đối tốt, nhưng LHP VN lần thứ 21 vẫn còn hơi cập rập trong công tác hậu cần, còn thưa thớt các sự kiện chính thức, gần như thiếu vắng các hoạt động phụ trợ. Nói thẳng ra, nếu các doanh nghiệp và người dân muốn tham gia khai thác, hưởng lợi từ liên hoan này thì cũng rất khó có cơ hội. Chưa nói những doanh nghiệp, tổ chức liên quan mật thiết với phim ảnh ở Bà Rịa - Vũng Tàu còn rất ít, nên mức độ thu hút cũng kém hiệu quả.

Muốn tạo được sự thu hút, đầu tiên phải tạo được sự ghi nhớ về thời gian và địa điểm, như nhiều liên hoan phim trên thế giới đã làm. Ví dụ Liên hoan phim châu Á Jogja-NETPAC (JAFF) ở cố đô Yogyakarta, một thành phố rất nhỏ, nằm cách xa các đại đô thị của Indonesia, nhưng ngày nay đã tạo được sức hút quốc tế, chỉ vì nó cố định địa điểm, dễ hình dung về đi lại, dễ dự trù kinh phí…

Triển vọng của LHP VN đang rất lớn, khi mà doanh thu nền điện ảnh đang tăng trưởng rất nhanh - doanh thu năm 2000 vào khoảng 2 triệu USD, năm 2018 đã gần 150 triệu USD. Thiết nghĩ, đã đến lúc LHP VN cần các giải pháp mới cho giai đoạn mới, mà việc chọn một địa điểm cố định là cần kíp.

Vô Ưu