Đền cổ Hatra ở Iraq có nguy cơ bị phá hủy

Khu quần thể này là một mạng lưới rộng lớn gồm những ngôi đền thờ thần Mặt trời, đã được đưa vào danh sách di sản thế giới của UNESCO và hiện diện trong cảnh mở màn của bộ phim rùng rợn kinh điển The Exorcist (1973).

Song khu đền này đang nằm trên lãnh thổ của Nhà nước Hồi giáo Iraq và al-Shams (Isis). Nhiều người đang lo ngại rằng các bức tượng đá của khu đền sẽ bị phiến quân Isis phá hủy.

Phiến quân Isis ở thành phố Mosul, cách Hatra 70 dặm về phía Tây Bắc, hiện đã đánh đổ bức tượng nhạc sĩ, nhà soạn nhạc Iraq thế kỷ 19 là Othman al-Mousuli. Họ cũng đã phá hủy tượng Abu Tammam, nhà thơ A Rập thuộc kỷ nguyên Abbasid.

Theo một số nguồn tin, một nhóm cảnh sát Iraq được điều đến để bảo vệ ngôi đền khỏi việc bị cướp phá. Song họ đã buộc phải rời khỏi đây do cả khu vực rơi vào tay phiến quân Isis.

Kể từ đó đến nay, khu vực đền cổ Hatra đã trở thành mục tiêu ném bom của máy bay chiến đấu Iraq. Bom thường rơi xuống khu vực cách ngôi đền chưa đầy 1,6 km.

Là một ốc đảo thuộc nền văn minh thời tiền Cơ đốc giáo, tọa lạc giữa sa mạc trải dài tới Syria, Hatra có nhiều cây cột và tượng cổ. Đây là một trong những di chỉ khảo cổ ấn tượng nhất của Iraq.

Có niên đại vào khoảng thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên, khu đền Hatra chủ yếu thờ thần mặt trời Shamash. Các bức tượng và mặt nạ của vị thần này được trang trí rất nhiều trên những bức tường lớn bằng đá vôi và thạch cao.

Đạo diễn William Friedkin đã quay Hatra cho cảnh mở màn phim The Exorcist, trong đó có cảnh một tu sĩ đào được một chiếc bùa của Pazuzu, ác quỷ vùng Lưỡng Hà thời cổ đại.

Dưới thời Saddam Hussein, Hatra đã bị đóng cửa, không đón khách tham quan. Kể từ khi chính quyền của ông này sụp đổ, khách du lịch nước ngoài lại không dám tới Iraq do quá nguy hiểm.

Tuần trước, UNESCO đã đưa ra lời cảnh báo khẩn cấp rằng di chỉ này đang gặp nhiều rủi ro. Người ta lo ngại khu đền này cũng phải chịu chung số phận như các bức tượng Phật cổ ở thành phố Bamyan ở Afghanishtan, đã bị quân Taliban phá hủy.

Bà Irina Bokova, Tổng giám đốc UNESCO, nói: “Tôi kêu gọi hãy kiềm chế mọi hình thức phá hủy di sản văn hóa, trong đó có các di chỉ tôn giáo. Sự phá hủy có chủ đích là tội ác chiến tranh, là đòn giáng mạnh vào người dân và lịch sử Iraq”.

Tuấn Vĩ