Bước phát triển của một thiên tài

05/08/2009 09:11 GMT+7 | Âm nhạc

(TT&VH) - Hai nhạc phẩm soạn cho piano mới được tìm thấy của Wolfgang Amadeus Mozart đã giúp chúng ta hiểu thêm về con đường phát triển của ông ở cương vị một nhà soạn nhạc.

Ngày 2/8, Tổ chức Mozarteum Quốc tế ở Salzburg (Áo) đã công diễn hai bản nhạc mà gần đây mới được xác định là do Mozart sáng tác khi còn nhỏ. Hai nhạc phẩm này, gồm một bản concerto soạn cho piano cung Sol trưởng dài bốn phút và khúc dạo đầu soạn cho piano cung Sol trưởng dài một phút, đã được chơi trên chính cây đàn của Mozart trong ngôi nhà thuộc về gia đình ông. Bản tổng phổ của concerto viết cho dàn nhạc đã được giáo sư thuộc Trường Đại học Harvard kiêm nghệ sĩ piano Robert Levin dựng lại và sẽ được công diễn trong Tuần lễ Mozart ở Salzburg vào tháng 1/2010.

Mozart sinh ngày 27/1/1756 trong một gia đình âm nhạc tại Salzburg. Leopold, cha của Mozart, là một nghệ sĩ violin và ông luôn khuyến khích sự yếu thích âm nhạc của hai con: Mozart và người chị gái Maria Anna, còn được gọi là Nannerl. Để giúp Nannerl học piano, ông Leopold đã ghi vào cuốn sổ tay (gọi là Nannerl’s Music Book) 18 bản nhạc mà hầu hết do mình sáng tác. Và hai bản nhạc mới được phát hiện của Mozart cũng nằm trong cuốn sổ tay này.

Ông Ulrich Leisinger, nhà âm nhạc học kiêm Trưởng ban nghiên cứu của Tổ chức Mozarteum Quốc tế, đang lên kế hoạch xuất bản Nannerl’s Music Book. Bằng việc phân tích chữ viết và các tiêu chí về phong cách sáng tác, Leisinger kết luận rằng hai nhạc phẩm mới được phát hiện đúng là do Mozart sáng tác khi còn nhỏ nhưng vì chưa thạo về ký hiệu âm nhạc nên thiên tài người Áo đã nhờ cha mình chép hộ. Mozart bắt đầu soạn nhạc từ khi lên 5 nhưng đến năm 8 tuổi, ông vẫn chưa nắm rõ các ký hiệu âm nhạc. “Nhìn chữ viết khiến người ta tưởng đó là những tác phẩm do Leopold soạn ra, nhưng xét về phong cách sáng tác thì không phải như vậy”, Leisinger cho biết.

Tranh vẽ Mozart trình diễn năm 7 tuổi

Người ta không thể xác định chính xác được niên đại của hai bản nhạc này nhưng các chuyên gia tin rằng, chúng được sáng tác trước sinh nhật lần thứ 10 của Mozart. Vì sau thời điểm đó, không có một nhạc phẩm mới nào được ghi vào Nannerl’s Music Book. Cuốn sổ này đã được ghi vào bộ sưu tập của Hội Âm nhạc Nhà thờ và Mozarteum, tiền thân của tổ chức Mozarteum Quốc tế, từ năm 1864. Đây là tổ chức bảo tồn di sản của Mozart và lưu giữ nhiều bức thư, bản thảo của các thành viên gia đình nhà soạn nhạc.

Mozart qua đời năm 1791, trước chị mình 38 năm. Nannerl có thời gian để thu thập các giai thoại từ những người quen biết với Mozart ở Salzburg. Nghệ sĩ trumpet triều đình và là người bạn thân thiết của gia đình Mozart - Johann Andreas Schachtner - từng kể rằng: Một lần ông và Leopold thấy Mozart đang hý hoáy viết gì đó bằng bút lông ngỗng. Khi Leopold hỏi thì cậu bé Mozart trả lời: “Con đang soạn một bản concerto cho piano”. Nhìn vào bản nhạc đầy những dấu mực, Leopold cảm động đến ứa nước mắt. Tuy nhiên, ông vẫn góp ý rằng bản nhạc rất khó chơi. Mozart đáp lại: “Đó là một bản concerto mà phải khổ luyện thì mới chơi được”.

Ông Ulrich Leisinger và hai nhạc phẩm mới được tìm thấy của Mozart

Đối với các nhà nghiên cứu, giá trị của hai nhạc phẩm mới được phát hiện nằm ở chỗ chúng cho thấy Mozart đã phát triển thành một nhà soạn nhạc như thế nào và bước chuyển của ông từ sáng tác những đoạn ngắn tới các tác phẩm có quy mô lớn. Mozart đã viết hơn 620 nhạc phẩm trước khi qua đời ở tuổi 35.
Bản sao hai nhạc phẩm nói trên đã được phát hành và một đĩa thu âm phần trình bày của dàn nhạc cũng đang được thực hiện. Mùa Thu tới, bản sao cuốn Nannerl’s Music Book sẽ có mặt trên thị trường.
Lương Tuấn Vĩ

Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm