“Vỡ sân” xem lên đồng tại L’Espace

(TT&VH) - Chiều 23/2/2011, rất đông những người quan tâm đã đổ xô về Trung tâm văn hóa Pháp L’Espace (24 Tràng Tiền - Hà Nội) trước thông tin có biểu diễn hầu đồng trong cuộc tọa đàm khoa học về đề tài này.

Theo lịch của Ban tổ chức, buổi tọa đàm có tên: Lên đồng - Bảo tàng sống của văn hóa Việt khai mạc vào 17h. Nhưng từ rất sớm, bãi để xe đối diện L’Espace đã chật cứng. Rất đông những người chậm chân phải tới các bãi xe dù trên phố Nguyễn Khắc Cần, thậm chí là gửi nhờ tầng hầm của khách sạn cạnh đó với giá 10.000 đồng/xe máy.

30 phút trước khi bắt đầu, cửa vào hội trường L’Espace phải đóng chặt vì lý do an toàn. Trước tấm biển “Hội trường đã kín chỗ”, rất đông người tới dự chương trình phải dồn đống lại trong phòng chờ của L’Espace, thậm chí là chen chúc kín các bậc cầu thang. Trong số này có một số gương mặt quen thuộc của giới nghiên cứu văn hóa như GS Chu Hảo, PGS-TS Nguyễn Thị Minh Thái, PGS-TS Nguyễn Đỗ Bảo (Chủ tịch Hội Mỹ thuật HN), nhiếp ảnh gia Xuân Bình... cùng nhiều phóng viên báo chí.

Dòng người chen chúc trước cầu thang lên hội trường

17h, buổi tọa đàm bắt đầu. 2 diễn giả, GS Ngô Đức Thịnh và TS Nguyễn Xuân Diện, cùng bắt đầu điểm lại lịch sử phát triển và những nét đặc sắc của văn hóa Đạo Mẫu tại Việt Nam. Dưới phòng chờ, một đám đông người đứng kẻ ngồi cùng chen vai một cách... rất có trật tự trước màn hình lớn đang truyền hình trực tiếp buổi tọa đàm. Lác đác có mặt một vài du khách người Pháp rất háo hức chứng kiến sự nghiêm túc và cầu thị của những người đang căng tai dán mắt vào màn hình.

17h30, trước câu hỏi của TS Nguyễn Xuân Diện về ý tưởng đề cử hầu đồng vào danh sách xét duyệt di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, GS Ngô Đức Thịnh lắc đầu: “Chưa nên, nếu không tự ổn định ngay ở môi trường VN trước đã. Khác với bản chất nguyên sơ là một hành vi tín ngưỡng giàu tính văn hóa, hầu đồng bây giờ lai tạp, biến tướng và bị lợi dụng vào mục đích kiếm tiền quá nhiều”. Trước đó, trong lúc chờ tới màn biểu diễn hầu đồng, một số người trong hội trường có nhu cầu ra ngoài phòng chờ để giải lao nhưng cũng đành quay vào trước hai cánh cửa đóng kín.

Rồi theo nhịp thời gian, cũng tới lúc chương trình biểu diễn về hầu đồng được bắt đầu trước sự háo hức của người xem. Hội trường vẫn đóng kín, một số khán giả đứng ngoài mỏi chân đã bỏ về. Nhưng trước màn hình tại phòng chờ vẫn còn rất đông những người chăm chú ngồi thưởng thức nghệ thuật hầu đồng. Máy ảnh và điện thoại được tận dụng tối đã để quay lại những khuôn hình đang hiện ra trên màn ảnh lớn.

Cần hiểu rõ, trước những quan điểm khá trái chiều, đây là một lần hiếm hoi mà những giá đồng tiêu biểu được mang ra trình diễn trong một trung tâm văn hóa tại Hà Nội - chứ không phải là trong những buổi lên đồng theo hình thức bán công khai. Háo hức trước một sự tò mò có thật, việc một chương trình miễn phí tại L’Espace trở nên quá tải là điều dễ hiểu...

Cúc Đường