Hồi âm về chuyện "hát nhép" (Kỳ 1): Đêm nhạc Màu tình yêu có "hát nhép" hay không?

19/10/2009 13:58 GMT+7 | Âm nhạc

(TT&VH) - Bài Lại hát nhép nhạc hàn lâm! đăng trên TT&VH, theo nhạc sĩ Nguyễn Bách là không đúng, vì chương trình hoàn toàn hát thật. Hai đêm nhạc của chương trình Màu tình yêu (18 và 19/9) ngoài nhóm Credo còn có sự tham gia biểu diễn của hợp xướng Suối Việt. Nếu Credo hoặc hợp xướng suối Việt có hát nhép thì có thể nói đêm nhạc Màu tình yêu có hát nhép, và nếu thật như vậy thì nói Lại hát nhép nhạc hàn lâm! như tiêu đề bài báo cũng không có gì sai…

Lời người trong và ngoài cuộc

Sau khi bài Lại hát nhép nhạc hàn lâm! được đăng tải trên TT&VH (21/9), ngay ngày hôm sau, trong một bài báo trên Thanh niên, vài thành viên của nhóm hát Credo đã lên tiếng khẳng định là họ hát thật, dù có thể chưa hay. Còn nhạc sĩ Nguyễn Bách, thì: “... tôi xin khẳng định, từ lương tâm nghề nghiệp của người thầy lẫn người dẫn dắt nhóm, các bạn hoàn toàn không hát nhép”. Tôi (người viết), thật lòng vẫn rất muốn tin rằng điều đó là sự thật, dù rằng trước đó 10 ngày (8/9) nhóm Credo đồng thời cũng là những thành viên của hợp xướng Suối Việt đã tham gia vào vụ hát nhép lớn trong hợp xướng Lục Vân Tiên trình diễn tại Nhà hát TP.HCM, và cũng trong đêm này, nhạc trưởng Nguyễn Bách đã chỉ huy một số màn hợp xướng hát nhép.

Tiết mục mà theo nhạc sĩ Nguyễn Bách là có dùng 50% đĩa thu sẵn hợp xướng

Cũng trong bài báo nêu trên, NSƯT Tạ Minh Tâm, Trưởng khoa Thanh nhạc Nhạc viện TP.HCM cho rằng nhóm Credo đã hát thật chứ không hát nhép. Ca sĩ Ngọc Tuyền, người hướng dẫn thanh nhạc cho nhóm thì cho rằng: “Đêm 18/9 tôi không dám chắc có nhép hay không, nhưng đêm 19/9 tôi nghĩ là nhóm hát live hoàn toàn”.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, đêm 18/ 9, trước khi trình diễn tiết mục của mình, NSƯT Tạ Minh Tâm đứng ngoài trò chuyện cùng mọi người chứ không xem chương trình, và sau khi hát xong tiết mục của mình thì ra về. Còn đêm 19/9 anh xem vài tiết mục đầu tiên, rồi cũng ra về sớm. Những điều này chúng tôi đã trao đổi với NSƯT Tạ Minh Tâm và anh xác nhận là đúng như vậy.

Còn ca sĩ Ngọc Tuyền, đêm 19/9 cô có biểu diễn trong chương trình Những ô cửa sổ tại Nhà hát TP.HCM. Theo một cán bộ của Nhà hát Giao hưởng Nhạc Vũ Kịch TP.HCM, tiết mục của ca sĩ Ngọc Tuyền bắt đầu vào khoảng 20h40. Sau khi biểu diễn xong, Ngọc Tuyền mới sang Nhạc viện để trình diễn tiết mục của mình trong chương trình Màu tình yêu.

Nói như thế để thấy rằng, tạm chưa xét đến kết quả thế nào, chỉ xét về “điều kiện” để có thể phát biểu hát nhép hay hát thật, cả NSƯT Tạ Minh Tâm và ca sĩ Ngọc Tuyền đều chưa đủ điều kiện. Bởi vì không xem hết chương trình thì không thể đánh giá được.

Trong bài báo nêu trên còn 2 ý kiến khác là của GS Ca Lê Thuần và nhạc trưởng Hoàng Điệp. Nhạc trưởng Hoàng Điệp thì cho rằng nhóm Credo có hát nhép, còn GS Ca Lê Thuần cho rằng nhóm Credo không hát nhép. Trên báo Sóng nhạc số 23 (tháng 10/2009) NSƯT Tuấn Phong, giảng viên Nhạc viện TP.HCM nói rằng nhóm Credo hát thật (những điều này sẽ được làm rõ trong kỳ 2 và kỳ 3 của loạt bài này).

“Tự thú trước bình minh”

Cũng trong bài báo nêu trên, nhạc trưởng Nguyễn Bách nói rằng: “Chỉ có 2 bài có dàn hợp xướng Suối Việt hát cùng, Hallelujah và Tình ca cho thế giới mới, phần vocal background cho hợp xướng là thu sẵn 50%, và dàn hợp xướng hát chập lên”.

Trước hết cần nói rằng, việc xử phạt “hát nhép” đã có tiền lệ. Sau Tết Ất Dậu - 2005, nữ ca sĩ T.T.L bị Sở VH,TT&DL TP.HCM yêu cầu làm giải trình vì đã hát nhép, đó là dùng đĩa thu âm sẵn giọng hát để thay thế giọng hát của mình khi biểu diễn trên sân khấu. Ca sĩ T.T.L đã làm giải trình, thừa nhận việc làm của mình và Sở đã cảnh cáo, nhắc nhở vì vi phạm Quy chế hoạt động biểu diễn và tổ chức biểu diễn nghệ thuật chuyên nghiệp.

(Ở đây xin nói thêm rằng, sự việc của ca sĩ T.T.L đã là quá khứ, chúng tôi nhắc lại chỉ với mục đích là để chứng minh rằng, cơ quan quản lý văn hóa đã từng xử lý một vụ việc tương tự trường hợp xảy ra trong đêm nhạc Màu tình yêu, rất mong chị thông cảm).

Như vậy, việc dùng đĩa thu âm sẵn giọng hát để thay cho giọng hát khi biểu diễn trên sân khấu là vi phạm quy chế. Còn thay 50% như trường hợp của hợp xướng Suối Việt thì có vi phạm quy chế hay không?

Theo ông Võ Trọng Nam, Trưởng phòng Quản lý nghệ thuật Sở VH,TT&DL TP.HCM thì hiện nay, Quy chế hoạt động biểu diễn và tổ chức biểu diễn nghệ thuật chuyên nghiệp được xem như là văn bản “cuối cùng”, nghĩa là không có một văn bản nào khác hướng dẫn việc thực hiện quy chế này (kiểu như thông tư hướng dẫn thực hiện nghị định). Cho nên không tìm thấy nội dung nói về trường hợp thay 50% giọng hát trên sân khấu bằng đĩa nhạc thu sẵn. Vì vậy, theo ông Võ Trọng Nam thì: “Đứng về khía cạnh thực hiện quy chế là vi phạm, bao nhiêu phần trăm cũng bị xem là vi phạm”.

Chỉ xét riêng hai bài nhạc có dàn hợp xướng Suối Việt tham gia biểu diễn, khi xem lại băng ghi hình, có khá nhiều ca viên hợp xướng không cầm micro. Âm thanh khán giả nghe được là âm thanh phát ra từ đĩa (dù là 50% như lời nhạc sĩ Nguyễn Bách, tuy trên thực tế chưa hẳn như vậy), còn âm thanh mà họ hát, dù là hát thật và thật lớn, âm thanh đó cũng không đến được tai người nghe, hay nói cách khác, giọng hát thật của họ trên sân khấu đã được thay thế bằng tiếng hát đã thu sẵn trong đĩa.

Đến đây thì đã rõ là đêm nhạc Màu tình yêu có bị xem là có “hát nhép” hay không, khi hợp xướng “hát nhép” 50%.

Kỳ 2: Nhóm Credo có hát nhép hay không?

Hữu Trịnh

Lời Tòa soạn

Báo TT&VH ngày 21/9/2009 có đăng bài Lại hát nhép nhạc hàn lâm! của phóng viên Hữu Trịnh, bài viết về 2 đêm diễn của nhóm Credo tại Nhạc viện TP.HCM vào 18 và 19/9/2009.

Sau khi báo phát hành, ngày 23/9/2009 TT&VH nhận được công văn của Công ty Suối Việt (do nhạc sĩ Nguyễn Bách đứng tên giám đốc) với nội dung “Yêu cầu đính chính về những sai sót trong bài báo Lại hát nhép nhạc hàn lâm! của phóng viên Hữu Trịnh...” như đã nói trên.

Tiếp nhận công văn của Công ty Suối Việt, chúng tôi đã làm việc với PV Hữu Trịnh, đồng thời cũng đã gọi điện thoại thông báo cho nhạc sĩ Nguyễn Bách biết là sẽ có những trả lời xác đáng về những vấn đề được nêu trong công văn. Tuy nhiên, chúng tôi rất tiếc là đã không thể thực hiện được việc này nhanh chóng, bởi PV Hữu Trịnh đề nghị cần có thời gian để xem lại băng ghi hình của 2 đêm diễn này. Việc xin trích băng ghi hình ở Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại TP.HCM cũng gặp những trở ngại nhất định, nhất là khi chương trình do đài thực hiện nhưng chưa phát sóng.

Chúng tôi chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại TP.HCM đã giúp đỡ để chúng tôi có được đĩa gốc quay toàn bộ chương trình Màu tình yêu của nhóm Credo đêm 18/9 và đĩa dựng lại để phát sóng; Cảm ơn nhạc sĩ Nguyễn Bách đã cung cấp cho phóng viên chúng tôi đĩa ghi hình của đêm biểu diễn 19/9.

Chúng tôi cũng chân thành cảm ơn những góp ý của nhạc sĩ Nguyễn Bách về việc đưa tin nhầm ngày biểu diễn của nhóm Credo (số báo ngày 10/9) trước khi sự kiện xảy ra, TT&VH đã có đính chính ở số báo ngày 12/9 và điều chỉnh lại trên TT&VH Online. Hai chi tiết trong bài báo Lại hát nhép nhạc hàn lâm! - sau khi sự kiện xảy ra - (ca sĩ Lan Trinh chứ không phải Ngọc Trinh, đêm diễn thứ hai của Credo là 19/9 chứ không phải 19/8) chúng tôi cũng đã cho chỉnh sửa trên TT&VH Online.

Chúng tôi cũng chân thành gửi lời xin lỗi đến nghệ sĩ guitar Phương Thảo về nhận định thiếu chính xác trong bài báo nêu trên.

Trước những ý kiến của nhạc sĩ Nguyễn Bách cho rằng nhóm Credo trong đợt biểu diễn vừa qua là hát thật, không hát nhép và bài báo Lại hát nhép nhạc hàn lâm! của PV Hữu Trịnh đăng trên TT&VH là không đúng sự thật; để làm rõ vấn đề này, và có lẽ cũng là vấn đề mà công luận, báo giới quan tâm (bởi theo chúng tôi được biết, công văn mà Công ty Suối Việt gửi cho báo TT&VH, sau đó cũng đã được Suối Việt gửi đến cho rất nhiều báo khác!), TT&VH giới thiệu loạt bài về vấn đề này, và đây có thể được xem như là câu trả lời của TT&VH dành cho nhạc sĩ Nguyễn Bách.