Cần tìm lại vị trí "km 0" trước đây!

(TT&VH) - Lâu lắm mới có dịp gặp giáo sư “rùa học” Hà Đình Đức. Ông nêu ý tưởng phải xây cột mốc “km 0” thật ấn tượng bằng tất cả các loại đá quý tụ hội từ khắp các tỉnh thành trong cả nuớc. Địa điểm dựng cột mốc là bên Hồ Gươm...

Tờ trình được lãnh đạo Hà Nội hoan nghênh nhưng khi đem ra bàn, nhiều người khuyên không nên làm to quá mà chỉ xây cái cột mốc khiêm tốn thôi. Người thì khuyên nên xây ở cửa nhà bưu điện, kẻ thì đề nghị ở gần tượng đài Lý Thái Tổ.

Mốc km 0 ở thủ đô Paris (Pháp) Ảnh: VNE

Tôi đã được xem cái cột mốc số 0 ở trước nhà thờ Đức Bà Paris. Cái mốc số 0 này nó là tâm điểm để đo khoảng cách từ trung tâm Paris đi tới mọi nơi của nước Pháp. Cái cột mốc số không ấy nó có ý nghĩa như một tiêu điểm để thống nhất quản lý lãnh thổ của đất nước.

Hàng trăm năm trước, khi xây dựng đường sá ở Việt Nam, người Pháp đã đặt ra các cột cây số và hẳn là cái cột mốc số 0 ấy phải đặt ở trung tâm Hà Nội. Sau này, chẳng hiểu sao cột mốc ấy lại không còn nữa. Thậm chí có nhiều địa phương cái cột mốc ghi thiếu chính xác và với những địa danh viết tắt thật tùy tiện.

Vị trí km 0 có thể là trước trụ sở tòa Đốc lý (nay là UBND TP.Hà Nội)

Tôi nhớ nếu không nhầm thì cái cột km 0 ấy ngày trước người Pháp cho đặt ở ngay trước cửa của tòa Đốc lý (Ủy ban Nhân dân Hà Nội bây giờ). Cần phải thẩm tra lại cho chính xác tại Viện Lưu trữ quốc gia. Đem chuyện này ra bàn với nhà khảo cổ Ngô Thế Phong người Hà Nội, tình cờ anh Phong nhớ lại cách đây khoảng 20 năm, ngay trên vỉa hè trước ngôi nhà anh còn có một cột km số 1 tính từ trung tâm. Nơi đó là ngôi nhà số 80 phố Hàng Đường. Vậy là ta đã có thêm một căn cứ để xác định lại cái cột mốc 0 trong hệ thống quy chiếu không gian của Hà Nội xưa. Vấn đề là cần tìm cách xác định lại cái “ki lô mét dê rô” nó ở chỗ nào bằng cách đo ngược từ vị trí cột số 1km. Đây là việc hệ trọng chứ không phải cái đài kỷ niệm hay cái tượng, muốn đặt đâu thì đặt.

Tiến sĩ Vũ Thế Long