Tết về tìm gạo nàng thơm Chợ Đào

31/12/2009 08:27 GMT+7 | Thế giới

(TT&VH) - Người dân TP HCM vẫn quanh năm mua được gạo nàng thơm Chợ Đào tại các vựa gạo ở TP.HCM với giá 16.000 - 17.000 đồng/kg. Nhưng thực tế có lẽ ít người dân Sài Gòn được thưởng thức hương vị thơm ngon, dẻo mềm đến kì lạ của hạt cơm nấu từ giống gạo nàng thơm Chợ Đào chính hiệu, bởi thứ gạo nức tiếng này không thể có tràn lan tại các chợ như người ta vẫn thấy.

Tìm đến nơi sản xuất ra thứ gạo quý này, chúng tôi biết rằng giống gạo nàng thơm Chợ Đào mỗi năm chỉ sản xuất được một vụ, dù trồng bất kỳ thời gian nào trong năm, cũng đều trổ bông vào đúng dịp Đông chí (từ ngày 24/12 dương lịch, có ngày ngắn, đêm dài, sương lạnh...).

Và “nàng” thơm này cũng rất “chung tình”, cả xứ miền Tây rộng lớn nhưng “nàng” thơm chỉ chọn vùng đất Chợ Đào, thuộc xã Mỹ Lệ, huyện Cần Đước, tỉnh Long An để gắn bó và đã tồn tại từ rất lâu. Người dân nơi đây xem gạo nàng thơm là một sản vật của trời và đất ban tặng và bất cứ ai nếu đem giống gạo nàng thơm đi ra khỏi vùng đất Chợ Đào, xã Mỹ Lệ thì không thể gieo cấy được.

Gạo nàng thơm Chợ Đào bày bán tràn lan

Nàng thơm chỉ sống tại vùng đất Chợ Đào

Tìm về với vùng đất Chợ Đào nằm giữa hai dòng sông Vàm Cỏ Đông và sông Rạch Cát, đây là vùng nước lợ và cũng là nơi được hai con sông bồi đắp phù sa quanh năm. Chắc cũng từ những hạt phù sa đặc biệt ấy mà đất đã chắt chiu cho ra đời thứ gạo nàng thơm chợ đào nổi tiếng.

Lão nông Phan Văn Tràng, năm nay đã 77 tuổi, ở Tổ 4, ấp Cầu Làng, xã Mỹ Lệ dẫn chúng tôi ra thăm ruộng lúa nàng thơm Chợ Đào mà theo ông đây là giống lúc gốc được truyền lại từ ông bà. Nhìn ruộng lúa của ông rộng, dài hơn 1 ha, những cây lúa cao 1,8 đến 2 mét, bông lúa đang chĩu hạt, màu lá đang ngả vàng với mùi hương cốm mới phảng phất theo gió tạo cảm giác mát rượi dù trời đang giữa trưa nắng gắt. Ông Tràng cho biết: “Ở xã Mỹ Lệ có 11 ấp nhưng chỉ có mấy ấp như: Ấp Cầu Chùa, Vạn Phước, Chợ Mỹ và 1 phần ấp Cầu Láng, ấp Mỹ Tây mới có thể trồng được giống lúa này.

Theo ông bà kể lại, hồi xưa ngay chợ Đào, xã Mỹ Lệ này do được hưởng thụ phù sa từ hai dòng sông Vàm Cỏ Đông, sông Rạch Cát nên một giống lúa cao lêu nghêu xuất hiện. Đến khi cây lúa chín thì cây lúa ngã theo mùa gió chướng (gió biển từ hướng đông thổi về). Khi nấu cơm, nước vừa sôi là mùi hương thơm bay phảng phất, khi chín hạt cơm bóng mượt như ai trộn dầu vào cơm, vị thơm, dẽo hạt ăn rất ngon và đặc biệt để cơm qua đêm nhưng không bị thiu hay mất mùi thơm. Cái giống gạo này lạ lắm, đem nó ra vùng đất khác để trồng thì năm đầu còn thơm, chứ năm sau là mất mùi”.

Ông Tràng ngắt một bông lúa nàng thơm Chợ Đào cho chúng tôi xem, ông kể tiếp: “Lúa nàng thơm chợ đào thì hạt nó dài, hình dấu ngã. Đến khi đem xát thành gạo thì hạt gạo màu dầu (hơi ngà ngà), có mùi thơm thoang thoảng, giữa hạt gạo thì ẩn đục nhẹ còn gọi là hạt lựu. Mấy chú mà đi tìm mua gạo nàng thơm chợ đào mà không thấy những đặc điểm nêu trên thì chắc chắn không phải là gạo nàng thơm chợ đào chính gốc hoặc là giống lai tạo có năng suất cao vì giống lúa gốc có năng suất rất thấp”.

Hiện cả Xã Mỹ Lệ, còn chỉ có 500 ha đất trồng được lúa nàng thơm Chợ Đào. Thế nhưng, hiện nay chỉ có khoảng từ 30 đến 40 ha đất trồng đúng giống lúa nàng thơm Chợ Đào gốc với năng suất khoảng 3.5 tấn/ ha. Diện tích đất còn lại, người dân trồng bằng giống lúa dòng 1 và dòng 5 do Viện nghiên cứ khoa học kỹ thuật Nông nghiệp Miền Nam lai tạo từ giống lúa nàng thơm Chợ Đào gốc. Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Anh, Chủ tịch xã Mỹ Lệ cho biết: Năng suất của lúa dòng 1 và 5 có cao nhưng chất lượng hạt gạo không thể bằng giống gạo gốc được. Vì vậy, nhiều khi có về ngay tại xã Mỹ Lệ mà nhiều người muốn mua đúng loại nàng thơm Chợ Đào gốc cũng khó.

Cánh đồng lúa nàng thơm Chợ Đào ở Mỹ Lệ

Loay hoay phát triển thương hiệu

Ông Nguyễn Văn Anh, Chủ tịch UBND xã Mỹ Lệ cho biết: Tháng 10/2005 thương hiệu gạo Nàng thơm Chợ Đào đã chính thức được Cục Sở hữu Trí tuệ cấp độc quyền nhãn hiệu hàng hóa. Tuy nhiên, đến thời điểm này thương hiệu vẫn chưa đưa được vào thị trường do nguồn lực chưa đủ, nguồn vốn thiếu không đủ sức cạnh tranh với thương lái.

Ông Nguyễn Tấn Vui, Phó chủ nhiệm HTX Dịch vụ Nông nghiệp Mỹ Lệ cho rằng: Hiện nay trên toàn xã Mỹ Lệ có khoảng 500 ha trồng được lúa Nàng thơm Chợ Đào, do đặc trưng thổ nhưỡng nên mỗi năm chỉ sản xuất được khoảng 1.500 tấn. Phần lớn người nông dân sau khi sản xuất ra chủ yếu để cho thân nhân, người quen nên bán ra thị trường rất ít. Đầu năm 2006. HTX dịch vụ Nông nghiệp Mỹ Lệ đã kí hợp đồng giao cho Công ty Lương thực Long An độc quyền mua gạo của xã viên để tiêu thụ sản phẩm, tuy nhiên sau 1 năm HTX Mỹ Lệ đã cắt hợp đồng với công ty này.

Trong khi UBND xã và HTX Mỹ Lệ vẫn đang còn loay hoay việc trong việc phát triển thương hiệu loại gạo nổi tiếng này, thì ghé tại các điểm bán gạo tại TP.HCM vẫn thấy bày bán nhan nhản loại gạo nàng thơm Chợ Đào trong khi mãi đến ngày 20 tháng Chạp thì mới đến ngày thu hoạch loại gạo nổi tiếng này (?!). Chuẩn bị đón Tết Nguyên Đán, thời điểm mà nhiều người dân TP HCM tìm mua gạo nàng thơm Chợ Đào để phục vụ nhu cầu gia đình và làm qua Tết, nhưng có lẽ những người sành ăn cũng khó mà mua được “nàng” thơm Chợ Đào chính hiệu.

Anh Đức