Giá thuốc lá ở Việt Nam rẻ nhất thế giới

Trường ĐH KHXH&NV TP.HCM từ lâu đã cấm toàn bộ cán bộ, CNV, sinh viên hút thuốc lá trong trường học

Theo nghiên cứu “Chi phí khám chữa bệnh liên quan hút thuốc lá”, các hộ nghèo VN có người hút thuốc phải chi 5% thu nhập gia đình vào thuốc lá, bằng 1,5 lần chi phí cho y tế/người và gần bằng mức chi cho giáo dục/người.

Chương trình phòng chống tác hại của thuốc lá cho biết qua các nghiên cứu cho thấy khu vực Nam Trung bộ và ĐBSCL có tỉ lệ người hút thuốc lá cao nhất, nhóm tuổi hút thuốc lá cao nhất là 25-44 tuổi và nghề nghiệp hút thuốc lá nhiều nhất là xây dựng và lái xe. Sản lượng thuốc lá điếu của VN đã tăng gần gấp đôi từ năm 2000-2007 và đã ở mức 4 tỉ bao! Trong khi nếu không chi cho thuốc lá, sẽ có hàng triệu người nghèo được hỗ trợ để thoát nghèo.

Cũng theo bà Hoàng Anh, giá thuốc lá rẻ một phần do thuế thuốc lá ở VN vào loại thấp nhất thế giới. Hiện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã khuyến cáo thuế thuốc lá nên ở mức 65%/giá bán lẻ, nhưng tại VN mới đạt 46%.

Trong khi đó tại Thái Lan, Chính phủ Thái đã tăng thuế thuốc lá đều đặn 9 lần trong 15 năm từ 1992-2007 và hiện ở mức 80% giá bán buôn, vì vậy lượng thuế thuốc lá thu được từ 450 triệu USD năm 1992 lên 1,2 tỉ năm 2007. Chính vì lý do này, bà Phan Thị Hải - Chương trình phòng chống tác hại của thuốc lá - cho hay sản lượng thuốc lá Thái Lan chỉ bằng 1/2 VN, lượng người hút thuốc lá cũng chỉ bằng 2/3 nhưng thuế thu được gấp 2-3 lần VN.

Tại cuộc họp báo tổ chức đầu tuần này tại Hà Nội, ông Lý Ngọc Kính đánh giá khi tăng thuế lên 20%, giá bán lẻ tăng 10% sẽ giúp Chính phủ thu thêm thuế thuốc lá 1.500-2.000 tỉ đồng/năm. Lợi ích lớn hơn nhiều là sẽ tránh được 100.000 ca tử vong sớm do thuốc lá tính đến năm 2050.

Theo bà Phan Thị Hải, năm 2008 VN thu được 7.500 tỉ đồng từ thuế thuốc lá, cao hơn 1.000 tỉ so với trước đây do thực hiện tăng thuế. Đã có những ý kiến lo ngại tăng thuế sẽ làm tăng thuốc lá nhập lậu. Tuy nhiên, ông Kính cho rằng các nhãn thuốc nhập lậu vào VN chủ yếu là thuốc lá đắt tiền như 555, Jet, Hero, Marlboro, Dunhill đều là những loại giá cao hơn thuốc lá sản xuất trong nước. “Người hút thuốc VN thường coi thuốc lá nhập lậu có chất lượng cao hơn thuốc sản xuất trong nước. Mua thuốc lá tại VN rất dễ” - ông Kính lý giải.

Nửa vời, cấm cho có 

Theo ông Lý Ngọc Kính, hiện chưa có thống kê nào về lượng người bị phạt do vi phạm quy định cấm hút thuốc lá nơi công cộng tại VN. “Có quy định đầy đủ về cấm hút thuốc lá nơi công cộng nhưng tổ chức thực thi rất yếu, quy định chưa đi vào cuộc sống”, bà Phan Thị Hải cho biết.

Theo Chương trình phòng chống tác hại của thuốc lá, quy định phòng chống tác hại của thuốc lá ở VN khá đầy đủ, ngay quy định cấm hút thuốc tại nhà ga, bến tàu, bến xe, sân bay, phương tiện giao thông công cộng đã ban hành nhiều năm nhưng cơ quan chức năng chưa tổ chức lực lượng thanh tra, kiểm tra hay có phương án xử phạt người vi phạm! Nửa vời nên cấm cũng là cấm cho có!

Trẻ vị thành niên dưới 18 tuổi vẫn tự nhiên mua thuốc lá và hút vô tư (ảnh chụp tối 30-5 tại quán giải khát trên đường Điện Biên Phủ, TP.HCM)

Một chính sách cũng rất nửa vời trong phòng chống tác hại của thuốc lá nữa là quy định cảnh báo sức khỏe trên vỏ bao thuốc lá. Theo ông Nguyễn Tuấn Lâm (WHO tại VN), đến tháng 5-2009 đã có 23 nước cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh (50% diện tích) trên vỏ bao thuốc lá. VN cũng đã thực hiện cảnh báo sức khỏe nhưng chỉ bằng lời và trên diện tích 30%. Hiệu quả cảnh báo rõ ràng đã giảm. “Chính một số nhà máy VN sản xuất thuốc lá xuất khẩu đã thực hiện cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh như quy định nước bạn, nhưng thực hiện tại VN thì nhà máy nào cũng kêu là khó khăn” - ông Lâm than thở.

Không hút thuốc vì bản thân và cộng đồng   Có lẽ người dân ở Brazil, Canada, Singapore và Thái Lan may mắn hơn nhiều nơi trên thế giới, khi vỏ bao thuốc lá tiêu thụ tại những quốc gia này in các hình ảnh và thông tin cảnh báo rất lớn, rất rõ về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe của bản thân những người hút thuốc, người thân của họ và cộng đồng xung quanh. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ngày 30-5 cho biết các hình ảnh này đã có hiệu quả tích cực trong việc nâng cao nhận thức về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe con người. Hôm nay 31-5 là Ngày thế giới không thuốc lá. Mỗi năm ngày này có một chủ đề riêng. Chủ đề năm 2009 nhắm tới đảm bảo quyền được biết về các tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe cộng đồng: trách nhiệm của chính phủ, các nhà sản xuất thuốc lá trong việc cung cấp thông tin đầy đủ, chân thực nhất về hậu quả nguy hiểm của thuốc lá. WHO nhấn mạnh tới quyền có sức khỏe, sống khỏe mạnh của con người và bảo vệ thế hệ tương lai. Với tên gọi chủ đề “Những cảnh báo sức khỏe thuốc lá”, WHO thúc giục các chính phủ, các nhà sản xuất thuốc lá chỉ cho lưu thông các loại thuốc có bao bì với đầy đủ hình ảnh và thông tin cảnh báo trên bao thuốc lá. Các hình ảnh chân thực và ghê rợn về tác hại của thuốc lá được in trên bao bì đã có những “tác dụng đặc biệt”, khiến con người hiểu rõ hơn về những nguy cơ đối với sức khỏe khi họ hút thuốc lá và thuyết phục họ từ bỏ thuốc lá. Ngày càng có nhiều nước đẩy mạnh các nỗ lực chống thuốc lá bằng cách yêu cầu vỏ bao thuốc lá phải có hình ảnh này, theo như hướng dẫn trong Hiệp định khung của WHO về kiểm soát thuốc lá. 1987: Ngày thế giới không thuốc lá ra đời. 2008: WHO kêu gọi cấm hoàn toàn quảng cáo thuốc lá khi các nghiên cứu cho thấy có liên hệ giữa quảng cáo thuốc lá và việc bắt đầu hút thuốc lá. Thuốc lá sẽ giết 6,5 triệu người vào năm 2015 và 8,3 triệu vào năm 2030, tăng cao nhất ở các nước thu nhập thấp và trung bình. Cứ 6,5 giây sẽ có một người từng hút thuốc hoặc đang hút thuốc tử vong vì bệnh liên quan tới thuốc lá. 1,2 triệu người chết ở Trung Quốc do hút thuốc mỗi năm, tức là 2.000 người mỗi ngày. (Theo WHO, The Lancet)

(Theo Tuổi trẻ)