Vì sao các ứng viên Tổng thống Mỹ công bố thu nhập riêng?

Dữ liệu hoàn thuế của cựu thượng nghị sĩ tiểu bang Pennsylvania Rick Santorum, công bố hôm 15/2, cho thấy thu nhập thường niên của hai vợ chồng ông này đã tăng từ mức gần 660.000 hồi năm 2007, lên 1,1 triệu USD trong năm 2009, trước khi tụt xuống 923.000 USD hồi năm 2010.

Đọ sức về tiền bạc

Thông tin thuế 2010 cho thấy ông này đã kiếm hơn 550.000 USD từ các hoạt động tư vấn và diễn thuyết và phát biểu trên báo chí. Số tiền được trả thông qua Công ty Excelsior mà ông đứng ra thành lập. Năm trước, Santorum đã thu về số tiền trị giá 820.000 USD, trả qua công ty kể trên.

Cũng trong năm ngoái, Santorum tiết lộ ông có các khoản đầu tư bí mật và bất động sản trị giá 2,5 triệu USD. Trong quá trình công khai thông tin tài chính khi nhăm nhe tranh cử vào ghế Tổng thống Mỹ giai đoạn 2010 - 2011, Santorum còn thông báo rằng ông kiếm được 1,3 triệu USD thu nhập trong vai trò một nhà tư vấn. Phần lớn số tiền kiếm được từ việc xuất hiện trên báo chí hoặc làm cho các công ty chuyên về chăm sóc sức khỏe, năng lượng và các lợi ích xã hội mang tính bảo thủ.

Cụ thể, ông được trả 142.500 USD bởi Consol Energy, một công ty năng lượng có trụ sở ở Pennsylvania và có nhiều mỏ than ở Appalachia. Công ty này đã vận động chống lại nỗ lực của chính quyền Barack Obama trong việc giảm thiểu khí thải gây hiệu ứng nhà kính.

 Ứng viên Santorum được đánh giá là vừa ghi điểm, vừa để mất điểm
khi công bố thu nhập bản thân

Santorum còn được trả 65.000 USD bởi American Continental Group, một công ty vận động ở Washington và nhận 125.000 USD từ công ty hỗ trợ quyền tự do tín ngưỡng Clapham Group. Ông cũng nhận 230.000 USD từ việc xuất hiện trên Fox News và hơn 80.000 USD cho việc làm người bình luận qua sóng radio.

Santorum còn được chi trả gần 400.000 USD tiền thưởng là cổ phiếu do nằm trong thành phần ban giám đốc công ty quản lý bệnh viện Universal Health Services và sở hữu số cổ phiếu trị giá 250.000 USD ở đây. Cuối cùng, ông sở hữu 5 bất động sản cho thuê ở State College, trị giá từ 500.000 - 1,25 triệu USD.

Số liệu của Santorum cho thấy hoạt động chi trả thuế của ông đã tăng từ 167.000 USD hồi năm 2007 lên 310.000 USD hồi năm 2009 rồi tụt xuống 263.000 USD hồi năm 2010.  Ông đã đóng một khoản thuế chiếm tổng cộng 28% thu nhập trong vòng 4 năm. Con số này khiến ông lọt vào hàng ngũ những người Mỹ đứng ở phía trên tầng lớp trung lưu

Dù kiếm được nhiều, nhưng có thể nói gia sản của Santorum chẳng thấm vào đâu so với đối thủ Romney .

Đầu tuần này, Romney thông báo ông đã phải đóng 6,2 triệu USD tiền thuế cho tổng cộng 42,5 triệu USD kiếm được hồi năm 2010 và 2011. Còn đối thủ Newt Gingrich thì nói rằng ông và vợ kiếm 3,1 triệu USD trong năm 2010 và họ phải đóng thuế tới 995.000 USD.

Công kích nhau trên mọi mặt trận

Thông tin thuế cá nhân đã trở thành vấn đề lớn của phe Cộng hòa, khi Romney từ chối công bố số liệu về thu nhập, trước khi nhượng bộ. Tài liệu của Romney, công bố tiền hoàn thuế 2 năm 2010 và 2011, cho thấy ông đã đóng khoản thuế khoảng 13,9% trên thu nhập ước tính 21,7 triệu USD trong năm 2010. Phần lớn thu nhập của Romney tới từ sự tăng trưởng của giá cổ phiếu và cổ tức ông nhận được, vốn chỉ bị đánh thuế tối đa 15% thay vì mức 35% của các thu nhập thông thường như lương và thưởng.

Rick Santorum đã dùng sự tương phản về thuế này để công kích Romney, nói rằng ông không thuộc về hàng ngũ những người lao động cổ cồn xanh. Santorum nói rằng ông cũng giống như bao người lao động khác khi phải nỗ lực kiếm tiền để trả tiền vay mua nhà. Ông chỉ ra khó khăn riêng rằng 2 con ông đang học đại học, đứa con út bị tự kỷ và các ngôi nhà của ông thì sụt giá thảm hại do suy thoái kinh tế, trong khi tiền trả nợ mua nhà vẫn giữ nguyên.

Giới phân tích đánh giá thời gian gần đây, Santorum đang nỗ lực thể hiện là người thuộc tầng lớp  lao động cổ cồn xanh nhằm lấy lá phiếu của bộ phận này, thông qua việc trưng thông tin đóng thuế,  thường xuyên nói rằng ông mình là một người nhập cư đã kiếm sống bằng nghề thợ mỏ. Bản thân ông cũng "khoe" mình đã nỗ lực kiếm tiền, đôi khi nhận tới 7 công việc tư vấn khác nhau và khẳng định mình rất thành công trong việc đóng thuế.

Và trong một cuộc đua,  khi mỗi ứng viên phải cố chứng tỏ mình là người minh bạch nhất, có vẻ Santorum đang dẫn đầu do đã công bố 4 năm thu nhập, so với 2 của Mitt Romney và 1 của Newt Gingrich. Việc chậm trễ công bố thu nhập theo yêu cầu của đối thủ được xem là một trong những nguyên nhân để Mitt Romney thua cuộc sở Nam Carolina. Tại các cuộc tranh luận với Newt Gingrich, ông đã trả lời rất vụng về trước những yêu cầu tiết lộ thu nhập.

Tuy nắm lợi thế hơn các đối thủ nhưng việc thông tin hoàn thuế cho thấy Santorum kiếm hơn 3,6 triệu USD trong mấy năm và lái một chiếc xe Audi A6 hạng sang là những chi tiết có thể khiến ông bị mất điểm trong khi đang nỗ lực thu hút lá phiếu của các cử tri thuộc nhóm cổ cồn xanh tại Michigan. Nó cũng cho thấy ông đã tìm cách để đóng thuế ít đi như làm hồ sơ đề nghị tính khấu hao chiếc Audi và hồi năm 2007, ông cũng đề nghị tính khấu hao một chiếc Chevy Trailblazer.

Theo các nhà quan sát, chiếc xe Audi do Đức sản xuất, giá lên tới 42.000 USD trong năm 2008, có vẻ không hợp chút nào với kế hoạch phục hồi kinh tế trong khẩu hiệu kêu gọi mua hàng "Sản xuất tại Mỹ" của Santorum, vốn kêu gọi "tái xây dựng một động cơ có thể đưa nước Mỹ đi tiếp trong vai trò một cường quốc tế giới", thông qua việc cắt giảm thuế doanh nghiệp, khuyến khích sản xuất trong nước, và thu hồi hàng triệu đô la tiền đầu tư của Mỹ ở nước ngoài về nội địa.

Tường Linh